بیگ بنگ: تنوع حیات روی زمین بشدت در خطر است؛ ببر سیبری، کرگدن جاوایی و پلنگ آمور تنها نمونه‌هایی از ۵۰۰۰ گونه در حال انقراض روی زمین هستند. اگر نسل این حیوانات که در حال حاضر بسیار انگشت شمار است از میان برود، باز هم می توان به بازیابی آنها امیدوار بود، اما چگونه؟
خوشبختانه پژوهشگران دانشگاه کیوتو پاسخی برای این پرسش یافتند. در این پروژه که کشتی نوح (Noah’s Ark) نام دارد، می توان DNA این گونه ها را استخراج و در آینده برای بازتولید حیوانات منقرض شده به کار گرفت. این دانشمندان ژاپنی حتی راه حل شگفت انگیزتری هم پیشنهاد کرده اند و آن هم استفاده از موجودات منقرض شده برای ایجاد حیات روی سایر سیاره هاست.
جانداران منقرض شده روی سیارات دیگر
اما آیا براستی روزی انسان می تواند حیوانات را با خود به سیارات دیگر ببرد؟ دانشمندان ژاپنی چنین باوری دارند و به همین دلیل است که فناوری جدیدی برای انجماد و سپس خشک کردن جهت ساخت بانک DNA و اسپرم جانوران در حال انقراض طراحی کرده اند.
این تیم تاکنون توانسته با موفقیت نمونه های اسپرم زرافه، شامپانزه و گونه ای از تنبل را جمع آوری کند. البته این نخستین بار نیست که بشر به جمع آوری نمونه هایی از حیوانات مختلف پرداخته است. پیش از این نیز دانشمندان در نقاط مختلف دنیا به جمع آوری نمونه خون و اسپرم جانواران پرداخته بودند. با این حال ابتکار ژاپنی ها از یک نظر با بقیه متفاوت است. با ترکیب اسپرم با مایع ویژه محافظ البته پیش از عملیات انجماد و خشک کردن می توان نمونه گرفته شده را تا دمای ۴ درجه سانتی گراد هم بخوبی حفظ کرد و دیگر نیازی به سردکننده هایی همچون نیتروژن مایع نیست. درحالحاضر در شیوه های مرسوم نگهداری اسپرم باید دمای نمونه حدود ۱۹۶ـ درجه سانتی گراد باشد. به کلامی دیگر شیوه های رایج نگهداری از نمونه های اسپرم ریسک زیادی دارد و در صورت رویدادهایی نظیر زلزله یا سیل و در نتیجه قطع برق، سیستم سرمایشی دچار اشکال شده و کل مجموعه جمع آوری شده عملا از بین خواهد رفت. البته این ابتکار ژاپنی ها فقط یک نظریه پردازی نیست. آنها نمونه اسپرم چند موش معمولی و موش صحرایی را استخراج و با این شیوه منجمد و خشک کردند و پس از پنج سال دوباره توانستند با بارورسازی سلول زنده ماده، این حیوانات را به وجود آورند. بهره گیری از این شیوه نه تنها می تواند برای حیات روی زمین موثر باشد، بلکه حتی با استفاده از آن می توان به انتقال نسل حیوانات مختلف به سیارات دیگر هم فکر کرد. به همین دلیل بود که نام این پروژه کشتی نوح انتخاب شد.
اتحاد برای نجات گونه های در حال انقراض
بسیاری از زیست شناسان و مسئولان باغ وحش ها در سراسر جهان برای جمع آوری نمونه های ژنتیکی از گونه های مختلف دست به کار شده اند. عوامل مختلفی در انقراض نسل گونه های جانداران دخیل هستند و دخالت انسان در طبیعت تنها دلیل آن نیست. صندوق جهانی حیات وحش (WWF) اعلام کرده است از سال ۱۹۷۰ تاکنون بیش از یک چهارم گونه های حیات از میان رفته و تعداد هزاران گونه نیز به طور چشمگیری کاهش یافته است. یکی از اصلی ترین تهدیدات پیش روی ما در زمینه حیات وحش، بهره گیری غیرمجاز از برخی حیوانات برای ساخت محصولات مختلف است.
منجمدسازی نمونه ژنتیکی حیوانات
با این که فناوری جدید ژاپنی ها به نوعی پیشتاز سایر شیوه ها محسوب می شود، اما فعالیت های مشابهی برای جمع آوری نمونه های ژنتیکی حیوانات در سایر نقاط جهان هم در جریان است. دانشگاه ناتینگهام انگلستان با همکاری آکواریوم ها و باغ وحش های مختلف در سراسر دنیا طرحی برای جمع آوری و حفظ نمونه های ژنتیکی گونه های در حال انقراض دارد. همچنین دانشگاه موناش استرالیا هم تاکنون توانسته نمونه ژنتیکی صد گونه در حال انقراض بومی استرالیا را جمع آوری کند. در حال حاضر ۱۹۶ گونه در حال انقراض در این کشور وجود دارد. حیواناتی که توسط مهاجران به استرالیا آورده شد اصلی ترین عامل تهدیدکننده حیات گونه های بومی هستند. گربه وحشی و روباه که غیربومی هستند این گونه های بومی را شکار می کنند. به این ترتیب مشخص است برای حفظ اطلاعات این گونه های در حال انقراض باید هر چه زودتر دست به کار شد. با این حال بهره گیری از شیوه ژاپنی ها به نسبت کم هزینه تر و کارآمدتر تلقی می شود.
بازگرداندن به حیات
اگر گونه های در حال انقراض برای همیشه نابود شوند، آیا می توان با استفاده از نمونه منجمد شده ژنتیکی آنها را دوباره به حیات بازگرداند؟
البته این کار به همین آسانی ها هم نیست و در گونه های مختلف نیازمند بهره گیری از رویکردی متفاوت است. برای این کار باید با استفاده از سلول های حفظ شده از گونه منقرض شده ابتدا یک تخم ایجاد و سپس آن را در رحم جانوری ماده که مشابهت هایی با این گونه دارد قرار داد. البته روش دیگری که هم اکنون مورد مطالعه قرار دارد، ویرایش ژنوم حیوان زنده و تبدیل آن به ژنوم حیوان منقرض شده است. با این روش شاید حتی بتوانیم با استفاده از ژنوم به دست آمده از فسیل هایی با عمر ۲۰۰ هزار سال هم آنها را بار دیگر به حیات برگردانیم. البته تاکنون تلاش ها برای استفاده از نمونه ژنتیکی برای شبیه سازی حیوانات موفق آمیز نبوده، زیرا حیوان ایجاد شده معمولا چند روزی بیشتر زنده نمانده است. با این حال دانشمندان امیدوارند دانش زیست شناسی سنتزی بتواند راه حلی برای این موضوع بیابد. در حال حاضر سرعت رشد این دانش چهار برابر سرعت رشد فناوری دیجیتال است و بعید نیست تا مدتی دیگر بتوانیم براحتی با استفاده از نمونه های ژنتیکی به شبیه سازی گونه های مختلف بپردازیم. البته باید این نکته بسیار مهم را هم مد نظر داشته باشیم که با وجود جذابیت و هیجان آور بودن این شیوه های حفظ نمونه های گونه ها و بازآفرینی آنها، کم هزینه ترین و بهترین راه همان محافظت بهتر از گونه های زنده و جلوگیری از انقراض آنها باشد.
سوداگری با حیوانات
کشور آفریقای جنوبی محل زیست ۸۰ درصد از کرگدن های آفریقایی است، اما ادامه زندگی این گونه جانوری در هاله ای از ابهام است. دو ماه پیش دولت این کشور گزارش داد طی سال گذشته ۱۰۰۴ کرگدن کشته شده توسط شکارچیان را از قاچاقچیان در مرزهای خود کشف کرده است. همچنین فقط در یک پارک ملی این کشور طی یکسال ۶۰۶ کرگدن کشته شده است.
چین و ویتنام، اصلی ترین بازار مصرف شاخ کرگدن هستند و ظاهرا مردم این کشورها از این بخش از بدن حیوان در طب سنتی شرقی استفاده می کنند. تقاضا برای شاخ کرگدن به حدی است که قیمت آن از طلا و پلاتین هم بالاتر رفته است. سال گذشته بود که اعلام شد نسل کرگدن سیاه غربی منقرض شده و تعداد کرگدن های سفید شمالی و جاوایی هم فقط چهار و ۳۵ راس است.
صالح سپهری فر/ جامجم
مطالعه بیشتر در : innovation.uk.msn
منبع:بیگ بنگ
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند 
<-PollName->
